|
VIENTO ZONDA
Anoche me pasó un
perro oblicuo por la mente.
Ladraba los desórdenes de agosto
y tan imposiblemente me miraba
que no supe contenerme
y eché a llorar la enormidad
desde los huesos.
Se llamaba Vecino
y estaba gravemente afónico
y enfermo.
Le di la luna tibia
en un litro de leche
hice todo lo que pude
y al fin,
tengo la húmeda constancia de sus ojos
apagándose como un reflejo de sal.
Lo acosté para siempre
debajo del durazno,
le dije vecino vecino...
y me volví de golpe
a esperar la primavera.
[De: Prontuario en el sol, 1972]
IGUAL MÚSICA
A mi amigo Luis Armando Pacheco
Esos gallos que se salen del plumaje
lanzando sus comunicaciones en cierne,
desorientan a veces
por la fuerza que ponen,
al dar sus motivos de buen ánimo.
Explicando su verdad trascendente: el cuello
por beberse el infinito
cuesta arriba,
el ritmo del maíz
y su pequeña religión de alambres
y crestas enemigas.
La vida lateral a dos costados:
la velocidad sexual y el respeto
de las ponedoras.
Sus hábitos normales
y el desprejuicio con que
todas las cuatro de la mañana
le resultan estrechas
para llegar a través de mi ventana
a sacudirme el sueño
con sus designios ambulantes.
Si no fuera que tan bien como yo
cabe en la noche,
aquí lo tendría al oído
convenciéndome de su intemporalidad espacial
y de la razón innegable de la espuela
desenvainada por su liberación trunca,
de su linaje humanístico
y las plumas que se van a usar este verano,
de los problemas inmediatos del corral:
su origen exactamente ultraterreno
y el egoísmo de los otros,
del exterminio sistemático de sus hijos
y el alto costo de los huevos...
Muy interesante.
Muy interesante pero allá él
con todo mi fervor
adelantado a recibir el día
lo suyo a su manera.
[De: Prontuario en el sol, 1972]
CANCIÓN AL PRÓJIMO
I
Ahora que es tan lejos
y tanto se ha perdido
un crepúsculo regresa a su gran madre.
El mar casi inmóvil
rodea al continente.
Podría ir fácilmente hasta las islas,
hacer un leve movimiento
y establecerme en los espacios marinos.
Dejar que la ansiedad desaparezca
definitivamente
como las viejas embarcaciones. Soledad
sin tumulto,
agua alcanzada con el sacrificio
con la tortura y
algo que entrecortado baja hacia la paz
a la última tranquilidad del día...
Pero mi vida
es un indicio apenas
un obstinado acto irreversible.
Si me dieran a elegir un lugar
donde elaborar otra vida,
elegiría esta misma roca,
sobrevendría en esta cáscara sensible
igual que las cosas.
Volvería a comer plantas
de alguna región vistosa,
a mirar los atardeceres
y después a irme, siempre irme.
Soy un agregado de lo que ha existido sin mí,
solícito y maduro.
Luego que los vientos pesados
carguen con lo que quede
y que la tenaz espuma se deshaga
y vuelva a construir
sobre mi íntima dureza.
Y adiós gravedad, adiós fragmentos, valijas,
formas huesudas que un día ocupé
queriendo ser eterno
y no pude.
Regreso lo mismo que un camino,
habito este recodo silencioso
pero no lo poseo...
III
Veo lentas imágenes
descender con el tiempo,
intrincados pasajes y desprendimientos vuelan,
se sacude una rama y
sordamente cae la armonía;
una parte del destino
cuaja en su envoltura
y se precipita hacia mí:
soy el que comprueba la eficacia de las flores,
una necesidad perpetua de recuerdo.
Y sale Venus
y estaremos a noche, a óxido, a miseria.
El día fue un tesoro inútil
contraído hasta el límite
y vuelto a agrandar a costa de la vida;
último sol pálido por entre las piedras,
campos de heno rubio disminuyendo.
La vieja ciudad se balancea
el sitio de los pájaros,
los objetos familiares
mezclados al crepúsculo...
Como en ardiente procesión
parecieran llegar sus consonancias.
Vida silenciosa que a las retinas viene.
Más allá de esa luz inmóvil,
más lejos aún de la paciencia
carcomida por resinas amargas.
¿Esto que pasa serán seres humanos?
¿Serán temas inolvidables como la desesperanza?
O es que alguien puede acompañarme
por estos parajes,
andar ilusionado por vegetaciones melancólicas
que ocultan la confusión;
el vacío que adoran las iguanas,
el vacío que yo imaginaba diferente: seco
entre los acontecimientos de la atmósfera
sin aquel astro altísimo,
sin aquellas rosas a lamentar mi incertidumbre...
Digo que está avanzando la noche
y posiblemente ando perdido
o me estoy equivocando de presentimientos
y todo esto no sea nada más que una ironía,
un individuo solo
contra los mitos de la adversidad,
contra lo ya guardado sin propósito en el tiempo,
en la mansedumbre de mis antiguas habitaciones
cuando el mundo giraba
aprovechando las sombras y
a cada vuelta se iba llevando un poco de mí,
un poco de mi inconsolable largura
como de un ovillo que vaya a saber
quién desata.
Pero
esta difícil situación
a pesar de todo no ha podido equivocarme.
Otras estaciones orientan las estrellas
para los momentos de ternura,
preparan una furia distinta;
quizás el viento atravesado por la noche
o esta poderosa oscuridad que cae
donde estaban sus ojos.
IV
Hacia el oeste se va poblando la ciudad,
bajo la misma hierba fugazmente sorprendida.
Una ciudad enérgica y tranquila
bajo la misma tierra que siente deslizarse
los organismos adormecidos por el uso,
por los irremediables cambios...
Así de sola se ha quedado la tierra,
sin apretar siquiera lo que debe conservar
su memoria.
Y de concreciones áridas
se han formado mis huesos a la espera;
girando con errores, dolores,
con huellas de otras vidas apenas
tranquilizadas por el musgo.
Esta desolación es parte
de la riqueza ajena;
de la facilidad con que otros elementos
se mueven a través del espacio.
y de una infinita generosidad
amenazada de aniquilamiento.
Yo soñaba con animales tenues,
mi preocupación se afincaba en las paredes,
hacia la altura de los techos
que dejaban pasar el engaño,
el sistema que clavó los palos unidos
a la desventura.
Tarde en la noche el firmamento
bajaba a caminar entre alegorías inservibles,
a andar arrepentido y solo
entre canteros fríos y botellas
amontonadas en el fondo
como otra desgracia.
Yo criaba caminos en la mente,
cuantiosas proporciones de júbilo
buscaban en mí
su condición contrariada,
golpeaban en la puerta de calle por bandadas
como si yo fuera un niño
y no pudiera escuchar esas cantatas,
aquellas poblaciones rituales del alborecer
hasta arrancarles plumas, establecimientos
materializados en la niebla
o largos ojos y campánulas
que sentían alrededor como
una espera.
Era sano y amargo.
Álgido y contiguo.
Había que saltar una pared altísima
y encaminarse decidido hacia los valles.
Verde que no se terminara nunca,
verde de inmolaciones agrarias
hacia la cordillera. Viñas sustentadas
en la primera vocación de existencia;
hacia donde corre mi sentir
atrapado en viejos cauces...
VII
Mi mujer fue incendiada.
La compañera inolvidable que me dieron para ser
lugar en mi sombra, para ser
claridad de mis dudas consolación en
esta hora amarga...
Oh amada
fuiste llevada al Trono de las Ingratitudes
y entregada inocente y desnuda al Poder
de la Bestia.
Todo para herir más mis sentimientos.
Para dejarme confuso en la Montaña.
Solo en las cumbres con mi esperma y la desgracia.
La Historia, fue la historia de tu sexo disgregado.
Del misterio corrompido.
Del único templo natural que tuve y me
saquearon...
Mírenme ahora en el canto de los cisnes.
En el agua de los temblores, en todo
lo que moja mi llanto imposible.
En esta ciudad habitada por mi ausencia y desgaste:
¿Qué otra cosa es el tiempo sino
la anulación de mis besos, la hechura
de una rosa pétrea, la muerte de un pobre?
Todo lo que amas, todo lo que abrazas y te hace
tiritar como la hoja del álamo en el viento,
no soy yo...
Al que nombras no soy yo.
Al que buscas no soy yo, sino lo que está danzando
entre nosotros, bajo la hoja cómplice que
cubrirá el dolor...
Entre lo que queremos ser y lo que somos
mi sangre torpe saldrá a buscarte siempre
como manos de un ciego.
Quiéreme mucho para que el fluir del tiempo
no arrugue más mi frente en otras vidas.
Y todo lo que no puede ser no me golpee. Soy tu único
amor que te busca en la niebla.
La primera estrella de la Constelación de la Virgen
que es blanca y arde a esta hora como tu manto blanco
en el espacio amada mía. Dolor
de mis antepasados buenos, de mi pueblo justo.
Fruta sencilla y pura,
quiéreme un poco donde todo es imposible
menos este canto.
IX
En medio de estos pedregales calientes, fuera
del bosque y lejos de los mares.
En estos campos azarosos donde nunca llueve
y la pezuña de los chanchos silvestres queda marcada
por años y meses. Sin sombra,
sin alimento espiritual ninguno
con la paciente sangre adormecida
bajo la ira del sol.
Hace dos siglos que no pesa ya mi sombra en el polvo.
Siento una sincera pena al recordar.
En estos campos no hay agua...
¿Qué es lo que beben las palomas y los tigres?
¿El rocío casto... las canciones del Gran Salomón?
La ignorancia parcial de mi misma amargura, tañida
por una lira sistemática y desgobernada
entre estas piedras rojas y las
espinas.
XII
Matrona de las incertidumbres y el anhelo. Tú que
aprendiste a parir de rodillas el mineral plateado.
Madre de la virtud reconocida: Señora
de toda concepción inmaculada; nunca saldré
de la medida de mi cuerpo. No podré extenderme
y ser algo mejor si no cuento contigo.
¿Tendré la oportunidad ahora y en esta
vida y con esta voluntad? O seré algo mejor si vuelvo,
si regreso al estudio y me comporto como
un caballero y digo que está bien.
Que todo está bien. Que el dinero, la fornicación y el poder
están bien. Que todo lo que persigue la humanidad en
adulterio, en negación, en falsificaciones
de la palabra de tus buenos hijos, de
tus grandes sabios está bien, que así es la vida
y lo normal y yo soy loco.
¿Tú no permitirías eso, verdad? Tú no me dejarías solo.
Y me sacarías de ahí ligero. Y más rápido que nadie
iría a ver detrás de los abismos
más lágrimas que estrellas.
Tiempo ido.
Anulación. Vacío, no permitas que
jamás cierre mis ojos. No permitas que deje
mi clavícula ignorante en el Sol.
Antes de entrar en el Desierto.
XV
No importa la hora ni el lugar en que nos vimos.
Ni qué fue lo que diste, si palabras, metales o un
puñado de arena. No importa a quién olvidaste, o si
cambiando de parecer hiciste tanto daño o
un bien inesperado, sino el secreto
pensamiento que ahora resplandece en el mar y
retorna con verdad en la espuma.
Trigales del agua esmeraldina.
Inteligente prisma:
Bendita sea el agua salobre que disuelve el Deseo.
Y la ola dulce que arrastró mil anhelos.
Benditos sean.
Benditos sean los caracoles que sólo contienen
el sonido del mar.
No importa que nadie se acuerde si eras narigón o calvo.
Si tenías alguna marca especial de nacimiento. Un
estrabismo leve, un tic nervioso en la mandíbula o el hombro.
Si te llamabas González o tenías un apellido tan
largo y difícil de pronunciar, que por lo tanto en
tu pueblo optaron por llamarte Pepe.
No importa si fuiste vendedor de seguros, boticario,
bailarín en Varsovia o domador de un circo
que se fue gastando en los caminos.
No importa si tenías una gran
habilidad para hacerte el dormido. Un castillo en
Sajonia, fidelidad a tu clase y tus ideas.
Capacidad insondable para el comercio y los números
o si apenas dormías por cuidar la camella blanca de Mahoma
bajo las altísimas datileras de Medina, muy hermosas y
húmedas bajo el cierzo del amanecer.
Bendita sea la Ilusión separada.
y la dualidad que se funde en una Causa Sola.
No importa todavía si eras fuerte y poderoso, hombre de
musculatura desarrollada y armoniosa y que jamás
perdió una muela, o si apenas podías caminar por
el reumatismo y las deudas. No importa nada.
Estoy aquí para seguirte.
Para servirte de algo.
Para considerar cualquier acto o pensamiento bueno
como el triunfo más grande que puede dársenos en Vida.
Aunque nadie lo crea y nos caigamos y
levantemos juntos muchas veces...
¿Ves esa casta rama del ciruelo antes de que
la primavera lo acongoje?
¿Ves las indefensas ovejas triscando líquenes
y musgos en las vegas cristalinas?
¿No son tigres acaso del altísimo cielo?
¿Y en el fondo qué piensas?
No has querido ver la realidad como te han
hecho verla o te has propuesto y está bien.
Todo aquello que no agote la ambición de tus ojos
está bien. Cualquier punto que deje una sombra
en las pupilas, eso está bien...
Así nos ven a cada uno de nosotros
trabajando en la tierra.
Haciendo acopio de claridad o dudas.
Acumulando.
Manteniendo madre viuda y enferma.
Clasificando plantas,
consagrados a una noble actividad científica o
acariciando un lago.
Bendito sea el polvo donde están mis apegos
y la imaginación se hace cenizas.
Bendita sea la ingratitud o el premio,
los zapatos visibles, las galaxias, las renovadas
muestras de confianza y todo lo que huye de mí
para dejarme espacio puro.
XXXVII
La soledad deja en la arena cosas
que antes pertenecieron a los árboles
y antes a las nubes que surcaron
el aire impreciso...
Los grandes espacios que después
se fueron con las golondrinas.
Y pasó la noche.
Y pasó la gran fiesta y
amaneció por las grandes avenidas
una débil palpitación de ceibos suaves,
y verduleros colorados
y carniceros rojos y empecinados y
también la sombra del lucero
en los charcos, por las callejuelas.
Humo, humo de la soledad que es
lo que quiero contarles.
Un carrito tirado por un caballo escuálido
que pasa lleno de mansas hortalizas,
el triciclo llameante de los panaderos,
el vendedor de lotería que fue pidiendo amor,
una suerte que ya está dada
mientras que el amor no, mientras sigue
la aurora...
Y aquellos que se besan sin pensar a estas horas
en la herida de ti, en la cicatriz que te dejó
el olvido y la terquedad.
Sobreviviente en la lava,
paseante de la niebla,
medidor del sol.
Caigo postrado ante los huesos simples
y me levanto como quien
acaba de alzar una moneda.
Ya de nada me sirven tus ojos,
ni el apuro que pasé por quererte y defender tu vida,
por andar sobre la infinidad del agua,
por seguirte hasta la insolación del polvo
y las espinas.
LXXVII
Han huido en la mitad de mi canción
los pájaros.
Conocimiento y desconocimiento de la medida justa.
Soy un hombre.
No sé quién dejó colgando los jardines de Babilonia
y hasta dónde pudo arrastrarme la inclemencia histórica.
¿Qué pasó al fin con Cambises o Alcibíades?
Díganle a otro.
¿A dónde fueron a parar las aurigas de
los emperadores? Yo no he visto nada. Si han
seguido de largo, si han caído a un abismo sollozando
ellos sabrán. Díganle a ellos.
¿Y los hombres de hierro y metales mucho más
fuertes y pesados que el plomo? No me lo pregunten
a mí que aislado en el tiempo no sé nada.
Ni entiendo quién fue Napoleón
ni las calandrias.
Amo el conocimiento compartido. Las edades del canto.
Por lo tanto no comprendo quiénes fueron en esencia
los egipcios, ni para qué pusieron las pirámides,
ni qué razón aducen para transmigrar tanto
los hunos, ni adónde está el placer y el vino;
ni quién mató a quién por una pierna de cordero o
diamante.
No interrogo la Esfinge. Busco el amor simplemente
por los caminos, y escribo, escribo hasta el cansancio
el paso de los grandes rebaños que se quedan
en la oscuridad.
LXXXI
Fui un hombre en la vida y con mi suerte.
Y aun en el quebranto y en la muerte
seré un hombre.
Sin falsos atributos ni designios personales.
Sin rango o nombre pasajero que me anude a algún poder.
Sin parecido a nada, sin un color específico
que todavía me exalte (todos son mis colores) en fuerza,
equilibrio y optimismo.
Sin ser todavía ni siquiera un principio de posesión,
fruto o movimiento, como ese que mece el sol en
los molinos, o descansa entre las sombras de la pleamar;
y que, sin pedir nada, da su ritmo musical a las colmenas
y amapolas
y el vuelo dulce a los trigales del interior,
maduros en su gozo y su confianza
para que todos los ojos del mundo comprendan
la claridad de mi entusiasmo,
el poder de la antorcha menos vegetativa y
solemne.
LXXXIX
Se consume así un acto irrepetible
a la vera del camino difícil.
Y cantó el gallo
y llegó la mañana
y el lejano lirismo tuvo un precio:
Esencia y vida.
Y nadie pudo comprobar mejor del tiempo
su infinita pureza. Estoy tranquilo.
Aquí no hay más destello ni otra cumbre que tocar,
porque se abrió la puerta de rosal y un día,
ya avanzada la noche; mientras caía la nieve y
cuando todo parecía imposible;
resolvieron hacer caso y retirarse de a uno,
uno por uno los errores,
y se fueron a repetir en la primera brisa
en las estrellas.
Sin consonancia ni precaución de nadie,
sin súplica de amor o desconsuelo, pasaron
hasta ser la proyección de otra idea
cantada por los mirlos.
Nada ha quedado en la memoria nuestra
que nos duela.
Porque así debe suceder siempre
cada vez que aprendemos.
¿Si?
Está cumplido el sueño
y el equipaje listo.
Ya no habré de volver sino en un eco.
Adiós les digo a todos.
Y adiós me dice el viento.
Ojalá que esta canción se escuche
y lo que tenga de afecto y comprensión
vaya en todos tus caminos.
|
HETE NOORDENWIND
Vannacht liep een hond schuin
door mijn gedachten.
Hij blafte de ongeregeldheden van augustus
en keek me zo onmogelijk aan
dat ik me niet kon inhouden
en de enorme afmetingen begon te bewenen
vanuit mijn gebeente.
Hij heette Buurman
en was heel erg hees
en ziek.
Ik gaf hem de lauwe maan
in een liter melk
deed al wat ik kon
en tenslotte
heb ik de vochtige zekerheid van zijn ogen
die gelijk een zoutweerkaatsing uitdoofden.
Ik legde hem voor altijd
onder de perzikboom neer,
ik zei: buurman buurman...
en ik begon plots opnieuw
naar de lente te verlangen.
GELIJK MUZIEK
Voor mijn vriend Luis Armando Pacheco
Die hanen die uit hun veren te voorschijn komen
terwijl ze hun mededelingen-in-de-dop uitstoten
stichten soms verwarring
door de kracht die ze tonen
bij het welgezind kenbaar maken van hun motieven.
Ze lichten hun transcendente waarheid toe: de nek
bergop om het
oneindige te drinken,
het ritme van de maïs
en zijn kleine religie van draden
en vijandige hanenkammen.
Het laterale leven aan twee kanten:
de seksuele snelheid en het respect
voor de legkippen.
Zijn gewone gedragingen
en het minachtend vooroordeel waardoor hem
vier uur in de morgen elke keer
te smal lijkt
om door mijn raam te komen
om mij met zijn wandelende
bedoelingen uit de slaap te schudden.
Was het niet dat hij even goed als ik
in de nacht past,
dan had ik hem hier bij mijn oren
om mij te overtuigen van zijn ruimtelijke ontijdigheid
en van de onloochenbare reden van zijn spoor
uit de schede getrokken voor zijn geknotte bevrijding,
van zijn humanistische origine
en van de pluimen die deze zomer versleten zullen worden,
van de meest onmiddellijke moeilijkheden op het erf:
zijn nauwkeurig buitenwereldlijke oorsprong
en het egoïsme van de anderen,
van de systematische verdelging van zijn zonen
en van de hoge kostprijs van de eieren...
Zeer interessant.
Zeer interessant maar ginds staat hij
met al mijn ijver
een eind voorop om de dag te ontvangen
de zijne op zijn manier.
ZANG VOOR DE NAASTE
I
Nu het zo ver weg is
en zoveel is verloren gegaan
keert een avondschemer terug naar zijn grote moeder.
De bijna onbewogen zee
omkringt het continent.
Ik kon gemakkelijk naar de eilanden gaan,
een lichte beweging maken
en in de zeeruimten gaan wonen.
Toestaan dat de bezorgdheid definitief
verdwijnt
zoals oude vaartuigen. Eenzaamheid
zonder opschudding,
water dat je hebt bereikt met opoffering
met kwelling en
iets dat haperend daalt naar rust
bij de uiteindelijke onverstoorbaarheid van de dag...
Maar mijn leven
is een aanduiding nauwelijks
een halsstarrige onomkeerbare daad.
Indien ze me een plaats gaven
om een ander leven uit te bouwen,
koos ik deze zelfde rots,
ik kwam opzetten in deze gevoelige bolster
juist zoals de dingen.
Ik zou opnieuw planten
uit een of andere opvallende streek eten,
naar het vallen van de avond kijken
en weggaan daarna, altijd weggaan.
Ik ben een samenraapsel van wat zonder mij heeft bestaan,
liefhebbend en volwassen.
Laat later de hinderlijke wind
wat overblijft op zich nemen
en laat het vasthoudende schuim uit elkaar vallen
en opnieuw beginnen bouwen
op mijn innigste taaiheid.
En vaarwel gewichtigheid, vaarwel fragmenten, koffers,
benige vormen die ik ooit betrok
in de hoop onsterfelijk te zijn
en het niet kon.
Ik keer terug, juist zoals een weg,
ik bewoon deze rustige bocht
maar ik bezit hem niet...
III
Langzame beelden zie ik
dalen mettertijd,
ondoordringbare doorgangen en losgelaten stukken vliegen,
een tak schudt en
dof valt de harmonie,
een deel van het noodlot
stremt in zijn bekleding
en stort zich naar mij toe:
ik ben die de doeltreffendheid van de bloemen toetst,
een eeuwigdurende noodzaak van herinnering.
En Venus gaat stralen
en het zal nacht worden, roest, ellende.
De dag was een nutteloze schat
tot het uiterste samengetrokken
en opnieuw aan het verruimen ten koste van het leven;
laatste bleke zon van tussen de stenen,
velden van blond slinkend hooi.
De oude stad schommelt
de plaats van de vogels,
de vertrouwde voorwerpen
met de schemering gemengd...
Gelijk een vurige ommegang
schenen zijn harmonieën aan te komen.
Het stille leven dat naar de netvliezen komt.
Verder achter dit onbeweeglijk licht,
nog verder weg dan het geduld dat is
aangestoken door bitter hars.
Wat hier voorbijgaat, zouden dat menselijke wezens zijn?
Zouden het onvergetelijke thema's zijn gelijk de wanhoop?
Of kan iemand mij begeleiden
doorheen deze streken,
vol verwachting langs weemoedige begroeiing lopen
die de verwarring verhult;
de leegte die de leguanen verafgoden,
de leegte die ik me anders voorstelde: droog
midden in de gebeurtenissen van de atmosfeer
zonder die hoogste ster,
zonder die rozen die mijn onzekerheid staan te betreuren...
Ik zeg dat de nacht voortschrijdt
en mogelijkerwijze loop ik verloren
of ben ik me in voorgevoelens aan het vergissen
en is dit alles niet meer dan een ironische grap,
een enkel individu
tegen de mythes van de tegenspoed,
tegen het doelloos in de tijd reeds bewaarde
in de zachtmoedigheid van mijn oude kamers
toen de wereld rondwentelde en
gebruik maakte van de schaduw en
bij elke draai een beetje van mij meenam,
een beetje van mijn ontroostbare lengte
zoals van een kluwen dat
wie weet wie losknoopt.
Maar
die moeilijke toestand
heeft me ondanks alles niet in de war kunnen brengen.
Andere getijden leiden de sterren
voor hun ogenblikken van tederheid,
bereiden een andere onstuimigheid voor;
misschien de wind waar de nacht doorheen blaast
of deze machtige duisternis die invalt
daar waar zijn ogen waren.
IV
Naar het westen toe raakt de stad meer bevolkt
onder hetzelfde kortstondig verraste gras.
Een energische en rustige stad
onder dezelfde aarde die de organismen voelt insluipen
die door het gebruik, door de onherstelbare
wijzigingen slaperig zijn geworden...
Zo eenzaam is de aarde gebleven,
zonder onder druk te zetten wat zijn geheugen
moet bewaren.
En uit dorre verwezenlijkingen
hebben in afwachting mijn beenderen zich gevormd;
bij het wentelen met fouten, pijn,
met sporen van andere levens nauwelijks
gerustgesteld door het mos.
Die verslagenheid is deel
van andermans rijkdom;
van de gemakkelijkheid waarmee andere elementen
door de ruimte bewegen.
en van een eindeloze vrijgevigheid
die door vernietiging wordt bedreigd.
Ik droomde van tedere dieren,
mijn bekommernis vestigde zich in de muren
tot op de hoogte van de daken
die doorgang verleenden aan het bedrog,
het systeem dat de aaneengesloten pijlers
aan de tegenspoed vastsloeg.
Laat in de nacht daalde het firmament
om te wandelen tussen onbruikbare allegorieën,
om berouwvol en eenzaam te lopen
tussen koude perken en flessen
achteraan bijeengestapeld
zoals andere ellende.
Ik schiep wegen in mijn geest,
overgrote dosissen vreugde
zochten in mij
hun gedwarsboomde gesteldheid,
bonsden in zwermen op de straatdeur
alsof ik een kind was
en niet kon luisteren naar die cantates,
die rituele bevolkingen van de dageraad
tot het uitrukken van hun pluimen toe, in de mist
gematerialiseerde instellingen
of grote ogen of campanula's
die rondom aanvoelden als
een verwachting.
Ik was gezond en bitter.
IJskoud en belendend.
Je moest over een heel hoge muur springen
en beslist op weg gaan naar de valleien.
Groen dat nooit zal eindigen,
groen van agrarische offeranden
richting gebergte. Ondersteunde wijngaarden
bij hun eerste bestaansroeping;
waarheen mijn gevoelen in oude beddingen
gevangen haastig op weg is...
VII
Mijn vrouw werd in brand gestoken.
De onvergetelijke gezellin die ze me gaven om
plaats te zijn in mijn schaduw, om klaarheid
te zijn voor mijn twijfels vertroosting in
dit bittere uur...
O liefste
je werd naar de Troon der Ondankbaarheden meegevoerd
en onschuldig en naakt overgeleverd aan de Macht
van het Beest.
Dat alles om nog meer mijn gevoelens te kwetsen.
Om mij verward achter te laten op de Berg.
Alleen op de toppen met mijn sperma en de tegenspoed.
De Geschiedenis was de geschiedenis van je ontbonden vagina.
Van het corrupte mysterie.
Van de enige natuurlijke tempel die ik bezat en ze
roofden me leeg...
Zie me nu in het zingen van de zwanen.
In het water van de huiveringen, in alles
wat mijn onmogelijke klaagzang bevochtigt.
In deze stad bewoond door mijn afwezigheid en uitputting:
Wat is de tijd anders dan
de afschaffing van mijn kussen, het maaksel
van een stenen roos, de dood van een arme?
Al wat je liefhebt, al wat je omarmt en wat je doet
beven als het blad van de populier in de wind,
dat ben ik niet...
Wat je noemt ben ik niet.
Wat je zoekt ben ik niet, maar datgene wat tussen ons beide
aan het dansen is onder het medeplichtige blad dat
het leed zal bedekken...
Tussen wat we willen zijn en wat we zijn
zal mijn onhandig bloed je altijd gelijk handen
van een blinde komen zoeken.
Heb me heel erg lief dat het vloeien van de tijd
mijn voorhoofd niet nog meer rimpelt in andere levens.
En laat al wat niet kan zijn mij niet raken. Je enige liefde
die jou in de mist komt zoeken ben ik.
De eerste ster van het sterrenbeeld Virgo
die wit is en op dit uur schittert als je witte mantel
in de ruimte mijn liefste. Leed
van mijn goede voorvaderen, van mijn rechtschapen volk.
Eenvoudige en zuivere vrucht,
heb me een beetje lief waar alles onmogelijk is
behalve deze zang.
IX
Te midden van deze hete steenvlakten, buiten
het bos en ver van de zeeën.
In deze risicovolle velden waar het nooit regent
en de hoefindruk van wilde zwijnen jaren en maanden
blijft staan. Zonder schaduw,
zonder het minste geestelijk voedsel
met het geduldige bloed slaperig
onder de razernij van de zon.
Twee eeuwen al weegt mijn schaduw niet meer op het stof
Ik voel ernstige pijn bij het herinneren.
In deze velden is geen water...
Wat drinken de duiven en de tijgers?
De reine dauw... de zangen van de Grote Salomo?
De gedeeltelijke onwetendheid van mijn eigen verbittering,
getokkeld door een methodische en ongeordende lier
tussen deze rode stenen en de
doornen.
XII
Matrone van de onzekerheden en het vurig verlangen. Jij die
leerde om het verzilverd mineraal geknield te baren.
Moeder van de erkende deugd: Vrouwe
van alle onbevlekte ontvangenis, ik zal nooit vrijkomen uit
de maat van mijn lichaam. Ik zal me niet kunnen uitbreiden
en iets beters zijn als ik niet op u reken.
Zal ik de kans krijgen nu en in dit
leven en met deze wil? Of zal ik iets beters zijn als ik terugkom,
als ik tot de studie terugkeer en mij als een heer
gedraag en zeg dat het goed is.
Dat alles goed is. Dat het geld, de ontucht en de macht
goed zijn. Dat al wat de mensheid nastreeft met
overspel, met afwijzing, met het vervalsen van
de woorden van je goede kinderen, van
je grote wijzen goed is, dat dat het leven is
en dat het normaal is en dat ik gek ben.
Jij zou dat niet toelaten, niet? Jij zou me niet alleen laten.
En je zou me hier gauw weghalen. En vlugger dan wie ook
ging ik achter de afgronden
meer tranen dan sterren zien.
Vergane tijd.
Afzegging. Leegte, sta niet toe
dat ik ooit mijn ogen sluit. Sta niet toe dat ik mijn
onwetend sleutelbeen in de Zon achterlaat.
Vooraleer de Woestijn binnen te gaan.
XV
Zomin de tijd als de plaats waar we ons troffen zijn belangrijk.
Ook niet wat het was dat je zei, woorden, metalen of een
greep zand. Het heeft geen belang wie je vergat of indien je
bij het veranderen van voorkomen schade of
een onverwacht goed veroorzaakte, maar wel de geheime
gedachte die thans schittert in de zee en
met waarheid in het schuim terugkeert.
Tarwevelden van smaragdkleurig water.
Schrander prisma.
Gezegend zij het zouthoudend water dat het Verlangen oplost.
En de zoete golf die duizend begeerten meesleepte.
Gezegend wezen ze.
Gezegend wezen de alikruiken die alleen het geluid
van de zee bevatten.
Het heeft geen belang dat niemand zich herinnert of je grootneuzig
was of kaal.
Of je enig speciaal geboortekenmerk had. Een
licht loensen, een zenuwtrek in je kaak of je schouder.
Of je González heette of een familienaam had die zo
moeilijk om uitspreken was dat ze je daarom
in je dorp Pepe verkozen te noemen.
Het heeft geen belang of je verzekeringsmakelaar was,
apotheker, danseres in Warschau of dierentemmer in een
circus
dat langs de wegen liep te verslijten.
Het heeft geen belang of je er erg bedreven in was
om je slapend te houden. Een kasteel in
Saksen, trouw aan je stand en je ideeën.
Onpeilbare aanleg voor handel en cijfers ofwel of je weinig sliep
om de witte kameel van Mohammed te verzorgen
onder de hoogste dadelpalmen van Medina, zeer mooi en
vochtig onder de noordenwind bij dageraad.
Gezegend zij de afzonderlijke Verwachting.
en de tweeledigheid die samensmelt in een Enige Oorzaak.
Het heeft geen belang of je sterk bent en machtig, een man
met ontwikkelde en harmonieuze musculatuur en die nooit
één kies verloor, ofwel of je nauwelijks kon lopen wegens
je reuma en je schulden. Het heeft geen enkel belang.
Ik ben hier om je te volgen.
Om tot iets te dienen voor jou.
Om onverschillig welke daad of goede gedachte te beschouwen
als de grootste triomf die ons bij leven kan overkomen.
Al gelooft ons niemand en al vallen we
en staan we samen op, heel dikwijls...
Zie je die zedige tak van de pruimenboom nog voor
de lente hem bedroefd maakt?
Zie je de weerloze schapen aan het trappelen op korstmos
en mossen in de glasheldere weiden?
Zijn het geen tijgers allicht uit de hoogste hemel?
En wat denk je werkelijk?
Je hield er niet van om de waarheid te zien zoals ze je
haar deden zien of zoals je je voornam en het is goed.
Dat alles wat de ambitie van je ogen niet uitput
is goed. Onverschillig welk punt dat een schaduw nalaat
op je pupillen, dat is goed...
Zo zien ze ieder van ons
aan het werk op aarde.
Helderheden of twijfels aan het inslaan.
Aan het opeenhopen.
Moeder, weduwe en ziek, aan het onderhouden.
Met toewijding aan een edele wetenschappelijke bezigheid
planten aan het indelen of
een meer aan het koesteren.
Gezegend zij het stof waar mijn genegenheden bestaan
en de verbeelding tot as wordt.
Gezegend zij de ondankbaarheid of de beloning,
de zichtbare schoenen, de melkwegstelsels, de hernieuwde
bewijzen van vertrouwen en al wat wegvlucht van mij
om mij zuivere ruimte te gunnen.
XXXVII
De eenzaamheid laat in het zand dingen na
die tevoren aan de bomen toebehoorden
en daarvoor aan de wolken die de onduidelijke
lucht doorkliefden...
De grote ruimten die daarna
met de zwaluwen wegtrokken.
En de nacht ging voorbij.
En het grote feest ging voorbij en
over de grote lanen gloorde in de morgen
een zwak trillen van zachte koraalstruiken
en gekleurde groentemannen
en rode en koppige beenhouwers en
de schaduw ook van het vensterluik
in de regenplassen langs de straatjes.
Rook, rook van de eenzaamheid is het
die ik jullie wil vertellen.
Een karretje vol gedweeë groenten dat voorbijkomt
getrokken door een broodmager paard,
de jammerende driewieler van de bakkers,
de loterijbriefjesverkoper die om liefde stond te bédelen,
een noodlot dat reeds is gegeven
maar de liefde niet, terwijl de morgen
doorgaat...
En degenen die elkaar zoenen zonder op dit ogenblik
aan die wonde van je te denken, aan het litteken dat je
de vergetelheid en de koppigheid naliet.
Overlevende in de lava,
wandelaar in de mist,
maatnemer van de zon.
Ik val languit voor de eenvoudige beenderen
en ik sta op zoals wie
pas een munt heeft opgeraapt.
Tot niets dienen me je ogen, noch de benauwenis die ik
doorstond door je lief te hebben en je leven te verdedigen,
door over de oneindigheid van het water te lopen,
door je te volgen tot in de insolatie van het stof
en van de doornen.
LXXVII
Midden in mijn zang zijn de vogels
gevlucht.
Bekendheid en onbekendheid met de juiste maat.
Ik ben een man.
Ik weet niet wie de tuinen van Babylon liet hangen
en tot waar de historische meedogenloosheid mij kon meesleuren.
Wat gebeurde tenslotte met Cambyses of Alcibiades?
Dat zij het aan iemand anders zeggen.
Waar gingen de paardenmenners van de keizers
halt maken? Ik heb niets gezien. Of ze van ver
volgden, of ze snikkend in een afgrond zijn gevallen
zij zullen het weten. Dat zij het hun zeggen..
En de mannen van ijzer en metalen zoveel sterker
en zwaarder dan lood? Mij hoeven ze het niet te vragen
die afgezonderd in de tijd niets weet.
Ik begrijp niet wie Napoleon was
noch de grauwe gorzen.
Ik houd van gedeelde kennis. De leeftijden van de zang.
Bijgevolg versta ik niet wie eigenlijk de Egyptenaren
waren, noch waarom ze de piramiden bouwden,
noch welke reden de Hunnen aanhaalden om zo vaak
te emigreren, noch waar het genot naar toe is en de wijn;
noch wie wie doodsloeg voor een lamspoot of
diamant.
Ik ondervraag de Sfinx niet. Ik zoek gewoon de liefde
langs de wegen, en ik schrijf, schrijf tot ik moe ben
het langsgaan van de grote kuddes die
in de duisternis blijven.
LXXXI
Ik was een mens in het leven en met mijn lot.
En nog in de neergang en in de dood
zal ik mens zijn.
Zonder valse attributen of persoonlijke plannen.
Zonder rang of vluchtige naam die mij aan enige macht bindt.
Zonder gelijkenis met wat ook, zonder kenmerkende kleur
die me niettemin verrukt (alle kleuren zijn de mijne) met kracht,
evenwicht en optimisme.
Zonder ook maar een begin van bezit te zijn,
resultaat of actie, zoals die de zon wiegt in de molens
of uitrust in de schaduwen van de vloed;
en die, zonder iets te vragen, zijn muzikale ritme
aan de bijenkorven
en de papavers geeft
en de zachte vlucht aan de tarwevelden van het binnenland,
rijp in hun genot en hun vertrouwen
opdat alle ogen van de wereld de helderheid
van mijn geestdrift verstaan,
de macht van de weinig vegetatieve
en plechtstatige toorts.
LXXXIX
Zo voltrekt een uniek feit zich
aan de rand van de moeilijke weg.
En de haan kraaide
en de morgen kwam
en het verre lyrisme had een prijs:
Essentie en leven.
En niemand kon beter de oneindige zuiverheid
van de tijd vaststellen. Ik ben gerust.
Meer schittering noch een hogere top kun je hier bereiken,
want de deur naar de rozentuin ging open en ooit,
laat al in de nacht, terwijl de sneeuw viel en
toen alles onmogelijk leek,
besloten zij er aandacht aan te schenken en één voor één
iemands fouten weg te nemen,
en ze gingen het herhalen in de eerste bries
in de sterren.
Zonder overeenstemming of voorzorg van iemand,
zonder smeekbede voor liefde of verdriet, gingen ze voorbij
tot ze de projectie waren van een ander idee
door de merels gezongen.
Niets dat ons pijn doet is in ons geheugen
blijven hangen.
Want zo moet het altijd gebeuren
telkens wij bijleren.
Ja?
De droom is voltooid
en de bagage staat klaar.
Ik zal niet hoeven terugkomen tenzij in een echo.
Vaarwel zeg ik tegen allen.
En vaarwel zegt me de wind.
Hopelijk wordt deze zang gehoord
en wat ik bezit aan genegenheid en begrip
zij met jou op al je wegen.
|